اقوام ایرانی وموضوع هویت ملی

١ اقوام ایرانی وموضوع هویت ملی

مردم ایران مانند مردم بسیاری از نقاط جهان از كهن ترین زمان از اقوام مختلف تشكیل شده بودند. از دیر باز ، این اقوام با گویش های گوناگونی از زبانهای موجود در ایران سخن می گفتند مثلا زبان عده ای از مردم شمال ایران اوستائی بوده است . مادها و سكاها هم گویش ویژه ی خود را داشته اند که با زبان پارسیان یعنی كورش و داریوش تفاوت داشته است .

داریوش در كتیبه بیستون در سده ی پنجم پیش از میلاد از اقوام گوناگون ایرانی سخن گفته است، اما دقیقا نمی دانیم كه این اقوام چه تفاوت های زبانی با هم داشته اند، مثلا او سه قوم سكائی را نام می برد كه سكاهای آن سوی دریا، سكاهای تیزخود و سكاهای هوم برگ هستند . با تحول تاریخ ، قوم های دیگری قوت گرفتند و شناخته تر شدند ما نند پارت ها ( اشكانیان از آنان بودند. ) ، سغدیان و خوارزمیان. هر یك از اینها به دلیلی شهرت یافته اند. ساسانیان و پیش از ایشان پارسها (هخامنشیان ) در ایران به قدرت دست یافتند. پارتها ( اشكانیان ) نیز پادشاهی بزرگی پایه گذاشتند كه یكی از وسیع ترین امپراطوری های جهان را ایجاد كرد. سغدیان بازرگانان مهمی بودند و از چین ابریشم به ایران وارد می كردند و به اقوام دیگر می فروختند. همچنین بیشتر آنان مانوی بودند و ادبیات مهمی از خود به جای گذاشته اند. خوارزمیان نیز٬ هم به دلیل آداب و رسوم و هم زبان گفتاری خویش معروف گشته اند، در دوره ی ساسانی هم ، تقسیم بندی های كشور ایران بیشتر بر اساس قومیت بود. در یك كتاب مربوط به جغرافی دراین دوره از شهر هایی در خراسان ٬ همدان ٬ آذربایجان و مناطق دیگر نام برده میشود که امروزه با همان نام درایران یا کشور های همسایه موجود هستند . امروزه روشن است كه در دوره پس از اسلام قوم های بیشتری مُشخّص شده بود، زیرا زبانهای ایرانی رو به تحول بود و تفاوت های زبانی به جدا شدن و شناخته شدن قوم ها كمك می كند. قوم های كُرد، لُر و بلوچ پس از اسلام شناخته شدند زیرا پیش از آن جزو قوم های دیگر بودند. عده ای از اقوام ایرانی به دلیل مذهبشان شناخته شده اند. در ایران به علت وجود استبداد، پیروان هر دینی با هم همبستگی پیدا می كنند و از همدیگر حمایت می كنند. قوم های ایرانی امروز كه بسیار زیادند ٬ ازقبیل بختیاری ها، گروههای مختلف ترک ٬فارس ٬ كُرد ٬ لُر، قشقائی ها، تركمن ها،بلوچ ها٬ شاهسون ها و ...، اکثراً خود را ایرانی می دانند و منافع خود را در پیوستگی به هم و حفظ یگانگی می دانند. متاسفانه حكومت مذهبی ایران گاه بر یك قوم تكیه می كند و قوم های دیگر را می رنجاند. تعریف وحدت و اتحاد ملی نزد آنان، عبارت از وحدت دین٬ زبان نژاد و فرهنگ است. یکپارچگی و اتحاد و همبستگی میان تمام ایرانیان را برابر با طرح ملت واحد و همگون و در نتیجه هویتی یگانه و تحمیلی و ثابت می دانند. کسانی که نه تنها سعی در انکار و انزوای دیگر گروه ها و قومیت ها و فرهنگ های موجود در قلمرو سیاسی ایران را دارند بلکه خواستار استحاله و پاکسازی آنها هستند. از این رو در باور آنان اشاره به واقعیت متنوع جامعه ایران و ضرورت اعتراف و احترام به حقوق افراد و گروه های مختلف جامعه وتحقق خواسته های مشروع آنان، واگرایی، تجزیه طلبی و تفرقه اندازی تلقی می گردد و آن را بدون تردید به عنوان تهدیدی جدی علیه امنیت ملی مطرح می کنند.
در حال حاضر بیش از صد و هشتاد کشور جهان به لحاظ قومی ناهمگون و به نوعی دارای ویژگی تنوع قومی و نژادی هستند که کشور ایران نه تنها از جمله این کشورها است ٬بلکه اقوام و گروه های قومی و فرهنگی تشکیل دهنده جامعه ایران به نحوی است که اطلاق واژه های «کثیرالمله» ویا «کثیرالقوم» به این کشور گویای این واقعیت غیرقابل انکار بوده و هست.

این گوناگونی شامل گروه های قومی ٬ زبانی ٬ مذهبی ٬ نژادی و ... است . الگوها و نمونه های بسیاری در جهان گواه بر این هستند که علی رغم اختلا فات و گوناگونی (زبانی، نژادی، مذهبی و...) در یک جامعه، امکان تحقق وحدت و یکپارچگی ملی وجود دارد. این حقیقت نیز به اثبات رسیده که بدون اعتراف به واقعیت های مختلف جامعه و تلا ش برای همکاری و هماهنگی میان آنها، تحقق همبستگی و وحدت ملی در چنین جامعه ای امکان پذیر نخواهد بود. چنانچه شهروندان کشوری از هر قوم و نژادی و با هر کیش و گویشی بتوانند هویت خویش را که بیانگر اصل پیوند عقلا نی و وجدانی و روحی و روانی و همچنین شکل دهنده نوع نگرش به هستی ٬ زندگی ٬ تاریخ و نوآوری باشد - را به عنوان یک شهروند تعریف کنند، هویت ملی مدرن که در همکنشی کامل با جهان معاصر و نیازهای آن شکل گرفته تقویت می گردد. لذا برای رسیدن به اتحاد ملی که از بایسته های امنیت ملی است باید بتوانیم هویت مشترکی که شامل گروه ها و قومیت ها و فرهنگ های مختلف قلمروی سیاسی است را به عنوان «هویت ملی» تعریف و ذهنیت ملی خود را از انگاره تحمیل هویت و فرهنگ خاص برهانیم. شایسته و بایسته بودن تلا ش و همکاری برای سامان بخشیدن به مفهوم هویت ملی در اذهان و اندیشه ها و نیز تحقق آن در زمینه های گوناگون و گستره های مختلف فعالیت های جامعه، نه تنها به دلیل ضرورت همراهی و همنوایی با دنیای معاصر و پاسخگویی به نیازهای روزگار مدرن است بلکه از این رو است که گروه های مختلف فرهنگی، دینی و زبانی احساس تعلق شدیدی به هویت گروهی خود دارند و به آن مباهات می ورزند و اصولا نمی توانند نسبت به عناصری که مفهومی روشن و ملموس از آن در خود نمی یابند، احساس وابستگی و تعلق کنند .